Zachwycaliśmy się wczoraj niesamowitą tęczą, która ozdobiła niebo nad naszymi głowami. Był to dobry pretekst do interakcji z Wami na relacji, gdzie pytaliśmy, z jakimi słowami na nazwanie tęczy po łemkowsku się spotkaliście. My słyszeliśmy u Łemków dwie wersje

? дуга [duha]
? смуга [smuha]

Wśród Waszych propozycji znalazły się również "радуга" [raduha], które znamy z języka rosyjskiego. Czy tak Łemkowie mówili? A może jest to wpływ obowiązkowej nauki rosyjskiego w szkole? Albo po prostu jedna z występujących form, która wcale nie jest zapożyczeniem? Koniecznie dajcie znać, czy u Was też tak mówili!

Spójrzmy na słowa oznaczające tęczę w innych językach.

? słowacki: duha
? czeski: duha
? serbski: дуга
? chorwacki: duga
? bośniacki: duga
? bułgarski: дъга
? śląski: dynga, danga

Mamy tu wiele wspólnego. Nie bez powodu, w wielu tych językach to słowo oznacza również łuk. Po łemkowsku słowem ? "дуга" [duha], ? "дужка" [dużka] określano przedmioty wygięte w łuk, np. drewniane klepki. A zatem powszechnie nawiązujemy do kształtu tęczy. Nie tylko my, bo jest tak w językach w różnych zakątkach świata, ale tak daleko nie będziemy wybiegać. Zobaczmy, jak to jest u innych Słowian...

? rosyjski: радуга

Tutaj znaleźliśmy długą listę teorii dotyczących etymologii. Jedna z nich mówi o tym, że "ра" oznacza kult słońca, światła, ognia - Ra. Inna wyjaśnia, że "рад" pochodzi od słowiańskiego wodza Arda. Jeszcze inna, że od prasłowiańskiego radъ, oznaczającego zadowolenie i dobrobyt. Dopatruje się też nawiązania do raju i traktuje się jako etymologię ludową.

Idąc dalej tym tęczowym tropem szczęścia, radości i raju, natrafimy na... wesołość :)

? ukraiński: райдуга, веселка
? białoruski: вясёлка
(w j. ros. również znajdziemy весёлка, ale podawane jest jako wyrażenie dialektalne).

I na sam koniec podróży językowej, zapraszamy do Macedonii, która nas nieco zaskoczyła, a jednocześnie wywołała uśmiech rozczulenia ?

? macedoński: виножито, божилак, божило

[ciąg dalszy w komentarzu] ?

#łemkowie #łemkowski #łemko #tęcza #etymologia